
Umowa dla architekta – umowa o przygotowanie projektu architektonicznego
Umowa dla architekta to kluczowy dokument, który zabezpiecza jego interesy i reguluje współpracę z klientem. Dobrze przygotowana umowa o projekt architektoniczny pozwala uniknąć nieporozumień, problemów z płatnościami oraz roszczeń ze strony inwestora. Jakie postanowienia warto w niej zawrzeć?
Przedmiot umowy z architektem – precyzyjny zakres usług
Podstawą każdej umowy o przygotowanie projektu architektonicznego jest dokładne określenie, co wchodzi w zakres usług architekta. Warto uwzględnić:
- Rodzaj i etapy projektu (np. koncepcja, projekt budowlany, projekt wykonawczy),
- Liczbę dopuszczalnych poprawek – zapobiegnie to niekończącym się zmianom bez dodatkowego wynagrodzenia,
- Zakres nadzoru autorskiego – zwłaszcza określić liczbę wizyt na budowie uwzględnionych w cenie. W wypadku problemów na budowie, klient może domagać się wizyt w liczbie wielokrotnie przekraczającej tę, która została przewidziana w wycenie.
Brak precyzyjnego zakresu prac może prowadzić do sporów, gdy klient oczekuje dodatkowych usług bez dodatkowej opłaty.
Wynagrodzenie i terminy płatności w umowie o projekt architektoniczny
Problemy z płatnościami to częsty kłopot w branży architektonicznej. Wzór umowy architekta powinien zawierać:
- Model rozliczenia (ryczałt, stawka godzinowa, etapowe wynagrodzenie)
- Terminy płatności – najlepiej uzależnione od postępów prac
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest zabezpieczenie płatności poprzez uzależnienie przeniesienia praw autorskich majątkowych (lub skuteczności licencji) od uiszczenia całości wymagalnego wynagrodzenia na rzecz architekta.
Odpowiedzialność projektanta – jak ją ograniczyć?
Architekci często obawiają się roszczeń ze strony klientów. W umowie dla architekta warto zawrzeć zapisy ograniczające odpowiedzialność, np.:
- Architekt nie odpowiada za nieautoryzowane zmiany wprowadzone przez klienta lub wykonawcę – sytuacja, w której klient samodzielnie wprowadza zmiany nie powinna mieć miejsca. W praktyce jednak może się wydarzyć. Warto na ten wypadek wyraźnie zastrzec, że architekt nie ponosi za nie odpowiedzialności.
- Ograniczenie odpowiedzialności do określonej kwoty – mało kto o tym wie, ale można umownie ograniczyć odpowiedzialność architekta do określonej kwoty. W umowach z konsumentami trzeba jednak przy tym uważać na przepisy o ochronie konsumentów.
- Brak odpowiedzialności za błędy wykonawcze na etapie budowy – wydawałoby się, że nie trzeba o tym pisać w umowie. Jednak umowa nie służy tylko prawnikom, ale przede wszystkim stronom. Dzięki takiemu postanowieniu łatwiej uniknąć sytuacji, w której inwestor próbuje przerzucić na Ciebie odpowiedzialność za błędy innych uczestników procesu budowlanego.
Prawa autorskie – ochrona projektu architektonicznego
Projekt architektoniczny jest utworem chronionym prawem. W umowie o projekt architektoniczny należy określić:
- Czy i na jakich zasadach klient ma prawo do modyfikacji projektu?
- Czy architekt udziela licencji, czy przekazuje prawa autorskie do projektu?
- Czy architekt zachowuje prawo do publikacji projektu w portfolio?
Procedura zmian w projekcie architektonicznym
Klienci często zmieniają zdanie w trakcie realizacji. Aby uniknąć chaosu, w umowie warto określić:
- Ile poprawek jest wliczonych w cenę
- W jakim trybie zmiany powinny być zgłaszane
- Jakie modyfikacje wymagają dodatkowego wynagrodzenia
Brak takiego postanowienia może skutkować ryzykiem żądania przez klienta wielokrotnych, darmowych poprawek.
Warunki rozwiązania umowy z architektem
Ważnym elementem każdej umowy o przygotowanie projektu architektonicznego jest określenie, w jakich przypadkach można ją rozwiązać. Umowa powinna uwzględniać:
- Zasady rezygnacji z umowy przez klienta – najlepiej z okresem wypowiedzenia i rekompensatą
- Prawo do rozwiązania umowy przez architekta – np. w razie braku współpracy lub nieuregulowanych płatności
- Zasady rozliczenia prac wykonanych do momentu odstąpienia
Dzięki temu obie strony wiedzą, czego mogą się spodziewać w razie zakończenia współpracy.
Podsumowanie – dlaczego warto mieć dobrą umowę o opracowanie projektu?
Dobrze sporządzona umowa dla architekta to gwarancja spokojnej i profesjonalnej współpracy. Zawiera precyzyjne zapisy dotyczące zakresu usług, płatności, odpowiedzialności oraz praw autorskich. Dzięki temu architekt unika nieporozumień i problemów prawnych.
Jeśli szukasz wzoru umowy architekta, warto skonsultować się z prawnikiem, który dostosuje dokument do Twoich indywidualnych potrzeb.
Ten artykuł nie stanowi porady prawnej i nie powinien stanowić podstawy decyzji o podjęciu określonych zachowań. Aby dowiedzieć się w czym jeszcze może pomóc prawnik dla architekta, zobacz ten mój wpis.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Umów się na bezpłatną rozmowę!

Paweł J. Mazur
Adwokat
Jestem polskim adwokatem.
Ponadto posiadam wpis na listę prawników Anglii i Walii (solicitors). Zobaz więcej